เกาะติดข่าวดาราก่อนใคร

กดติดตาม “ทีวีพูล”

banner

แมลงสาบกำลังกลายพันธุ์
อึด ถึก ทน ใช้ยาฆ่าแมลงฆ่าไม่ตาย

แมลงสาบสายพันธุ์เยอรมัน คือหนึ่งในสายพันธุ์แมลงสาบที่พบในไทย กำลังมีความก้าวล้ำทางวิวัฒนาการขึ้นอีกขั้น เมื่อนักวิทยาศาสตร์พบว่า พวกมันมีภูมิต้านทานต่อยาฆ่าแมลงที่สูงขึ้น

งานวิจัยพบว่าตอนนี้แมลงสาบกลายเป็นสิ่งมีชีวิตที่ดื้อยามาก สามารถทนต่อสารเคมีหลายชนิดที่พวกมันเคยพ่ายมาก่อน ไม่ว่าจะเป็นสารเคมีประเภทที่ทำลายระบบประสาทหรือโครงสร้างร่างกาย ก็แทบจะทำอะไรพวกมันไม่ได้อีกต่อไป

หรือในการทดสอบขั้นสุดท้ายที่ถล่มรังด้วยสารเคมีทุกแบบ ก็ไม่ปรากฏว่าปริมาณแมลงสาบในพื้นที่ทดลองจะลดลงแม้แต่น้อย

เรื่องนี้ถือว่าเป็นข่าวร้ายสำหรับคนที่ชิงชังและขยะแขยงแมลงชนิดนี้ แต่ในอีกแง่มุม นี่คือวิวัฒนาการอันน่าทึ่ง

เพราะแมลงสาบถือเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีอายุขัยสั้น เฉลี่ยอยู่ที่ราว 100 วัน แต่ในช่วงเวลาเพียงน้อยนิดกลับสามารถวิวัฒนาการตัวเองให้ต้านทานสารเคมีได้อย่างน่าประหลาดใจ

มากไปกว่านั้น ความสามารถนี้ยังสามารถส่งต่อทางยีนให้กับรุ่นลูกได้อีก แมลงสาบที่เกิดใหม่จะกลายเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีภูมิต้านทานยาฆ่าแมลงแต่กำเนิด

การใช้ยาฆ่าแมลงเร่งวิวัฒนาการของแมลงสาบ

อย่างไรก็ตาม ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัดว่าแมลงสาบสามารถพัฒนาตัวเองขึ้นได้อย่างไร

สมมติฐานที่คาดกันเชื่อว่าอาจเป็นเพราะคนเรานี่ล่ะ ที่เร่งเร้าด้วยการใช้สารเคมีกำจัดแมลง จนกระตุ้นให้ร่างกายพวกมันวิวัฒน์ภูมิคุ้มกันขึ้นมาต่อสู้

การใช้ยาฆ่าแมลงในชีวิตประจำวันของคนเรา ไม่ว่าจะเป็นแมลงในบ้านหรือแมลง (ที่ถูกมองว่า) เป็นศัตรูพืช แม้ว่าจะให้ผลที่ว่องไวและสะดวกสบาย แต่มันก็เป็นดาบสองคมที่ย้อนกลับมาทำร้ายมนุษย์ผู้ใช้เอง ไม่ว่าจะเป็นผลโดยตรงทางด้านสุขภาพ หรือทางอ้อมที่ส่งผลเสียต่อระบบนิเวศพื้นดิน แหล่งน้ำ จนย้อนกลับมาทำร้ายเราในตอนสุดท้ายอีกหน

นักวิจัยคิดว่าในภาคหน้าเราจะพึ่งสารเคมีอย่างเดียวคงไม่ได้อีกแล้ว มนุษย์ต้องหันมาใส่ใจเรื่องการจัดการขยะและข้าวของเครื่องใช้รอบตัวให้ดี อย่าสร้างภัตตาคารไว้รอท่าแมลงสาบอีกต่อไป

แมลงสาบ = สัตว์แสนทรหด

แต่เดิมแมลงสาบเป็นแมลงที่แข็งแกร่งมากๆ อยู่แล้ว พวกมันสามารถมีชีวิตอยู่ได้โดยไม่ต้องกินอะไรเลยเป็นเวลาเกือบเดือน อยู่ในที่ที่ไม่มีอากาศหายใจได้นานเกือบชั่วโมง และถึงจะเป็นสัตว์เขตร้อนแต่ก็สามารถปรับตัวให้เข้ากับอากาศหนาวระดับทวีปอาร์กติกได้

มิหนำซ้ำก่อนหน้านี้ มีรายงานอีกชิ้นระบุว่า แมลงสาบเพศเมียสามารถวางไข่ได้เองโดยไม่ต้องพึ่งระบบสืบพันธุ์เดิม เหล่าจูเนียร์ที่เกิดมาก็ยังรับเอายีนที่พัฒนานี้ไปใช้ได้ด้วย แต่โชคดีว่าวิธีนี้โอกาสรอดมาเป็นตัวค่อนข้างน้อยกว่าการมีตัวผู้มาร่วมปฏิสนธิ

เหล่านี้คือสิ่งที่บ่งบอกถึงวิวัฒนาการอันแข็งแกร่งของแมลงสาบที่แตกต่างจากแมลงชนิดอื่นๆ ที่กำลังพากันสูญพันธุ์เพราะพิษเคมีสังเคราะห์

แมลงสาบมีประโยชน์กับโลกใบนี้อย่างไร

บทสุดท้ายก่อนจบเรื่องนี้ เราอาจสงสัยว่าโลกนี้จะมีแมลงสาบไปทำไม เพราะตามความรู้ทั่วๆ ไป พวกมันคือรังของโรค มากด้วยเชื้อร้ายและแบคทีเรียที่ไม่เป็นมิตรกับคนเราสักเท่าไหร่

แต่ถึงอย่างนั้นพวกมันก็ยังมีประโยชน์ในฐานะสารอาหารให้กับสิ่งมีชีวิตที่ใหญ่กว่า หรืออย่างที่มนุษย์เองก็เริ่มหันมาสนใจเรื่องการกินมันมากขึ้น (ในตำรายาจีนก็มีสูตรที่ใช้แมลงสาบเป็นเครื่องปรุงมายาวนาน)

หรือตามธรรมชาติ แมลงสาบจะมีหน้าที่ย่อยสลายซากแล้วขับถ่ายสิ่งนั้นออกมากลายเป็นปุ๋ยที่อุดมด้วยไนโตรเจนเป็นประโยชน์แก่ต้นไม้มากทีเดียว

อย่างไรก็ตาม เราคงพูดไม่ได้เต็มปากหรอกว่า ควรจะอนุรักษ์แมลงสาบเอาไว้ (เพื่อความสมดุลของระบบนิเวศ) เพราะถึงอย่างไรวิวัฒนาการที่เป็นอยู่ก็ทำให้พวกมันแข็งแกร่งจนแทบจะฆ่าไม่ตายอยู่แล้ว